Siç thuhet shpesh, mëngjesi është vakti më i rëndësishëm i ditës.
Por sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve, (CDC) pothuajse 20% e fëmijëve në ShBA nuk hanë mëngjes. Për më tepër, fëmijët nga familjet me të ardhura më të ulëta dhe adoleshentët e çdo statusi socio-ekonomik kanë më shumë gjasa të anashkalojnë mëngjesin.
Akademia Amerikane e Pediatrisë (AAP) rekomandon që fëmijët dhe adoleshentët të konsumojnë mëngjes për pesha më të shëndetshme trupore, ushqim të përmirësuar, memorie më të mirë, rezultate më të mira të testeve dhe hapësirë më të mirë të vëmendjes. Mëngjesi ndihmon për të siguruar një ekuilibër të lëndëve ushqyese gjatë ditës, gjë që mund të jetë më e vështirë për t’u arritur nëse mungon mëngjesi.
Për të rinjtë, ngrënia e rregullt e mëngjesit është treguar se lidhet pozitivisht me performancën e shkollës dhe arritjet akademike.
Tani, një studim i ri që përfshin fëmijët dhe adoleshentët spanjollë ka zbuluar se ngrënia e mëngjesit në shtëpi lidhet gjithashtu me një shëndet më të mirë psikosocial. Rezultatet u publikuan së fundmi në revistën Frontiers in Nutrition.
Shmangia e mëngjesit ndikon në shëndetin psikosocial
Shëndeti psikosocial është një term që përdoret për të përshkruar mirëqenien emocionale, sociale dhe fizike. Ai përfshin mirëqenien psikologjike si dhe mirëqenien sociale dhe kolektive.
Në studimin e ri, shëndeti psikosocial i 3 mijë e 772 fëmijëve dhe adoleshentëve në Spanjë u mat duke përdorur një Pyetësor të Forcave dhe Vështirësive me 5 nënshkallë:
problemet emocionale
problemet e sjelljes
hiperaktiviteti
problemet e bashkëmoshatarëve
sjellje prosociale
Pjesëmarrësit u vlerësuan në secilën fushë dhe një rezultat i përgjithshëm më i lartë tregonte probleme psikosociale. Zakonet e të ngrënit të mëngjesit, si vendndodhja dhe zgjedhja e ushqimit, u vlerësuan gjithashtu.
Dr. José Francisco López-Gil, PhD, studiues postdoktoral në Universitetin e Castilla-La Mancha në Spanjë dhe autori kryesor i studimit, tha për Medical News Today:
“Lidhja mes anashkalimit të mëngjesit dhe problemeve shëndetësore psikosociale është përshkruar më parë në literaturë në disa artikuj shkencorë. Megjithatë, fakti që ngrënia e mëngjesit jashtë shtëpisë lidhet me probleme më të mëdha shëndetësore psikosociale është një aspekt i ri i studimit tonë”
Ku fëmijët dhe adoleshentët hanë mëngjes, është çelësi
Studiuesit i ndanë pjesëmarrësit në 3 kategori mëngjesi sipas vendit dhe nëse hanin:
në shtëpi
jashtë shtëpisë
asnjë mëngjes
Të gjitha rezultatet u mblodhën nga një pyetësor SDQ i udhëhequr nga prindërit. Nga pjesëmarrësit, 98.9% hëngrën mëngjes, nga të cilët 95.8% e bënë këtë në shtëpi.
Të rinjtë që kanë lënë mënjanë mëngjesin ose kanë ngrënë mëngjes jashtë shtëpisë kishin rezultate më të larta të SDQ dhe një gjasë më të lartë për probleme psikosociale.
Efektet e zgjedhjes së ushqimit në shëndetin psikosocial
Studimi vlerësoi se çfarë po hanin të rinjtë duke përdorur udhëzimet nga Anketa Kombëtare e Shëndetit Spanjoll.
Studiuesit i ndanë ushqimet dhe pijet në 5 kategori:
kafe, qumësht, çaj, çokollatë, kakao, kos etj.
bukë, bukë e thekur, biskota, pasta etj.
fruta, lëngje ose të dyja
vezë, djathë, proshutë etj.
ushqime të tjera
Studiuesit më pas shikuan efektet që mund të kenë ushqimet e ndryshme në shëndetin psikosocial.
“Mosngrënia e grupeve të caktuara ushqimore, si bulmeti apo drithërat, u shoqërua me probleme më të mëdha shëndetësore psikosociale, ndërsa mosngrënia e të tjerëve (p.sh. mishi i përpunuar) u shoqërua me probleme më të ulëta psikosociale”, tha Dr. López-Gil.
“Rezultatet tona sugjerojnë rëndësinë e marrjes së këtij vakti, nëse është e mundur në shtëpi, duke përfshirë ushqime të caktuara (p.sh., bulmet, drithëra), si dhe minimizimin e të tjerave (p.sh., mishin e përpunuar).
Faktorë të tjerë që mund të luajnë rol
Dr. López-Gil vuri në dukje faktorë të tjerë që mund të përfshihen në përcaktimin e shëndetit psikosocial:
“Një arsye e mundshme që justifikon këto rezultate është se ngrënia në shtëpi (zakonisht e shoqëruar nga anëtarët e familjes) mund të ofrojë një kohë formale [ose] joformale në të cilën prindërit [ose] kujdestarët mund të lidhen me mirëqenien emocionale të fëmijëve të tyre”
Në mënyrë të ngjashme, Dr. López-Gil vuri në dukje se të ngrënit jashtë shtëpisë “ka qenë i lidhur me konsumin e ushqimit të pasur me energji dhe yndyrë të lartë, si dhe me mungesën e mikronutrientëve, të cilët mund (të paktën pjesërisht) të shpjegojnë këtë gjetje”.
Këshilla për një mëngjes të shëndetshëm dhe të ekuilibruar
Nëse një mëngjes i ekuilibruar i ngrënë në shtëpi është më i miri për shëndetin psikosocial, çfarë duhet të hanë të rinjtë përpara se të nisen për në shkollë?
Dr. Gina Posner, një pediatre e certifikuar nga bordi në Qendrën Mjekësore MemorialCare Orange Coast në Fountain Valley, CA, i tha MNT:
“Studimi tregoi se ushqimet si vezët nuk ishin të mira. Unë zakonisht sugjeroj gjëra që kanë më shumë proteina dhe më pak sheqer për mëngjes në mënyrë që fëmijët të kenë energji më të qëndrueshme. Nuk më pëlqejnë ushqimet me yndyrë të lartë për mëngjes – donuts, kifle, drithëra me sheqer. Më pëlqen kosi, vezët dhe drithërat me pak sheqer”.
Një studim i vitit 2007 sugjeron se një mëngjes i pasur me triptofan, i gjetur në qumësht, tërshërë, arra dhe fara, mund të ndihmojë në gjumë cilësor dhe shëndet mendor tek fëmijët.
Përveç sigurimit të triptofës, produktet e qumështit përmbajnë vitaminë D, e cila është shoqëruar me nivele më të ulëta ankthi.
Dhe fibrat dietike, që janë të rëndësishme për shëndetin e zorrëve, lidhet me gjasat më të ulëta të depresionit, kështu që mëngjesi me ushqime të pasura me fibra, si drithërat dhe buka, frutat, arrat dhe farat, është veçanërisht i dobishëm.
Për një mëngjes me kosto efektive që do t’i përgatit fëmijët për ditën dhe do të ndihmojë në rritjen e shëndetit të tyre mendor, provoni tërshërë, kos ose bukë të thekur me drithëra integrale me gjalpë kikiriku. Nëse buxheti e lejon, shtoni pak fruta ose lëng pa sheqer për të rritur përmbajtjen e vitaminave./KlanKosova