Emisari Special i SHBA-ve për dialogun, Richard Grenell ka folur më gjerësisht për marrëveshjen e arritur dje në Uashington mes Kosovës dhe Serbisë.

Në një opinion të shkruar për “The Hill”, Grenell marrëveshjen e ka quajtur “hap të jashtëzakonshëm” drejt një zgjidhjeje afatgjatë të konfliktit.

Si shumë të rëndësishme, Grenell e ka cilësuar pikën e marrëveshjes për zotimin e të dy vendeve për zgjidhjen e fatit të personave të pagjetur.

Po ashtu, pikë kyçe e marrëveshjes sipas Grenell ishte edhe marrëveshja me Izraelin e Kosovës për njohje reciproke, dhe vendosja e ambasadës së Kosovës dhe asaj të Serbisë në Jeruzalem.

Lexoni të plotë, në gjuhën shqipe opinionin e Grenell në “The Hill”.

Presidenti Aleksandar Vuçiç i Serbisë dhe Kryeministri Avdullah Hoti i Kosovës morën një hap të jashtëzakonshëm drejt një zgjidhjeje afatgjatë të konfliktit të tyre historik të Premten në mëngjes. Në Shtëpinë e Bardhë, nën kujdesin e Presidentit Trump, Presidenti Vuçiq dhe Kryeministri Hoti nënshkruan një angazhim të ndërmjetësuar për të arritur normalizimin ekonomik midis popujve dhe qeverive të Serbisë dhe Kosovës.

Që nga viti 2017, pozicioni i SHBA mbi konfliktin Serbi-Kosovë ka qenë që hapat drejt normalizimit ekonomik do të zbehin fuqinë dhe rëndësinë e çështjeve politike të butonit të nxehtë të mosmarrëveshjes. Palët kanë rënë dakord të ndërtojnë një rrugë dhe lidhje hekurudhore midis kryeqyteteve të tyre përkatëse, Beogradit dhe Prishtinës. Ata janë zotuar për një studim të përbashkët fizibiliteti mbi opsionet për lidhjen e infrastrukturës hekurudhore me një port të detit të thellë në Adriatik. Të dy palët do të punojnë me Korporatën Financiare të Zhvillimit Ndërkombëtar të SHBA dhe Bankën Eksport-Import për të mbështetur këto projekte dhe për të siguruar financime për ndërmarrjet e vogla dhe të mesme. Të gjitha këto marrëveshje do të mundësojnë një qarkullim më të lirë dhe më efikas të njerëzve dhe mallrave përtej kufirit midis Serbisë dhe Kosovës.

Sa i përket vetë kufirit, Serbia dhe Kosova kanë rënë dakord të hapin dhe funksionalizojnë objektin e Pikës së Përbashkët të Merdare, për të njohur diplomat dhe çertifikatat profesionale të njëri-tjetrit dhe për t’u bashkuar me “zonën mini-Shengen” të njoftuar nga Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut në Tetor 2019. Së shpejti do të jetë më e lehtë se kurrë për serbët dhe kosovarët të jetojnë, punojnë, tregtojnë dhe studiojnë në lagjet, kompanitë dhe universitetet e njëri-tjetrit.

Ndoshta më e rëndësishmja – për njerëzit në terren, palët e përfshira në negociata dhe për historinë dhe të ardhmen e rajonit – është marrëveshja e re për të shpejtuar përpjekjet për të gjetur dhe identifikuar mbetjet e personave të zhdukur nga lufta që përfundoi vetëm dy dekada më parë. Të dy palët janë zotuar të identifikojnë dhe zbatojnë zgjidhje afatgjata, të qëndrueshme për refugjatët dhe personat e zhvendosur brenda vendit, dhe secila është zotuar të identifikojë një pikë kontakti për të udhëhequr këto përpjekje brenda ministrive të tyre përkatëse të qeverisë, për të koordinuar midis kryeqyteteve dhe për të siguruar një azhurnim vjetor, mbi numrin e çështjeve të zgjidhura dhe në pritje. Marrëveshja gjithashtu zbaton një moratorium një vjeçar në kërkimin e Kosovës për anëtarësim të ri në organizatat ndërkombëtare dhe një moratorium një vjeçar për fushatën e njohjes së Serbisë kundër Kosovës – dy nga plagët më të mëdha të hapura në konflikt që tani janë në rrugën drejt zgjidhjes.

Marrëveshja e së premtes pasqyron vizionin e mbajtur prej kohësh të Presidentit Trump për Kosovën dhe Serbinë për t’u përqëndruar në zhvillimin ekonomik, krijimin e vendeve të punës dhe zhvillimin industrial si parakushte për zgjidhjen e përhershme të mosmarrëveshjeve politike. Besimi i tij që nga fillimi ka qenë që besimi ndërtohet së pari në procesin e krijimit të mundësive dhe të ardhmes për të rinjtë, sesa në zgjidhjen e pikëve, simbolikës ose ndreqjes së gabimeve historike. Shtetet e Bashkuara do të kalojnë vitin e ardhshëm në zbatimin e këtyre marrëveshjeve të reja dhe njerëzit dhe qeveritë e Kosovës dhe Serbisë kanë besimin e plotë të qeverisë së SHBA për t’i çuar ato përpara.

Si një demonstrim i mirëbesimit nga të dy palët ndaj SH.B.A.-së, Serbia dhe Kosova gjithashtu u zotuan të Premten për të bashkëpunuar me disa prioritete kryesore të politikës së SH.B.A.-së në rajon. Të dy palët u zotuan të mbrojnë dhe promovojnë lirinë e fesë, duke përfshirë komunikimin e rinovuar ndërfetar, mbrojtjen e vendeve fetare dhe kthimin e vazhdueshëm të pasurisë hebreje të trashëgimisë dhe të pakërkuar të epokës së Holokaustit. Të dy ranë dakord të përcaktojnë Hezbollahun në tërësinë e saj si një organizatë terroriste dhe të zbatojnë plotësisht masat për të kufizuar operacionet dhe aktivitetet financiare të Hezbollahut në juridiksionet e tyre. Të dy ranë dakord të punojnë me qeverinë e SHBA për të dekriminalizuar homoseksualitetin në 69 vendet ku aktualisht është e paligjshme. Dhe, ndoshta më e rëndësishmja nga të gjitha, Serbia është zotuar të zhvendosë ambasadën e saj në Izrael nga Tel Aviv në Jeruzalem, ndërsa Kosova ka rënë dakord për njohjen reciproke me Izraelin.

Në vijim të marrëveshjes së paqes së 13 gushtit midis Izraelit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe, marrëveshja e së Premtes midis Kosovës dhe Serbisë për të ndërmarrë hapa drejt normalizimit ekonomik dhe një bashkëjetesë eventuale paqësore tregon arritjet e Presidentit Trump dhe angazhimin e shëndoshë të administratës së tij në të gjithë botën . Kur qeveria amerikane i jep përparësi diplomacisë mbi forcën dhe mirëkuptimit mbi kërcënimet, bota duhet të përfitojë.