Komuniteti shqiptar ka jetuar në territorin e Ukrainës që nga fundi i shekullit 18 – fillimi i shekullit 19. Shqiptarët Ortodoksë kanë emigruar fillimisht në Bullgari, më pas kanë emigruar  së bashku me gagauzët dhe bullgarët.

Ata  u vendosën në tokën e Besarabisë moderne dhe Detit të Zi, pjesërisht në Odesa dhe në zonat rurale. Gjysmë shekulli më vonë, disa nga kolonistët e Ballkanit migruan në Detin Azov, ku gjithashtu themeluan disa fshatra ku jetojnë pasardhësit e tyre sot raporton The Ukrainer, transmeton abcnews.al.

Në pjesën më të madhe të fshatrave të Besarabisë jetojnë kombe të ndryshme: bullgarët, shqiptarët, gagauzët, moldavët, rumunët, ukrainasit dhe kombësi të tjera, por e veçanta e tyre është se festojnë së bashku.

Për pesë vite, festivali ndërkombëtar i verës “Bolgrad Wine Fest” zhvillohet në Bolhrad gjatë vjeshtës, duke mbledhur jo vetëm banorët e qyteteve dhe fshatrave përreth, por edhe prodhues të verës nga e gjithë Ukraina, Bullgaria dhe Moldavia.

Çdo vit, më 6 maj, shqiptarët e Besarabisë përkujtojnë ditëlindjen e heroit kombëtar të Shqipërisë, Gjergj Kastriot Skënderbeu (Fakti interesant është se në të njëjtën ditë gagauzët  festojnë Shën Gjergjin. Prandaj, të dy shqiptarët dhe gagauzët bëjnë kurban).

Karakurti

Fshati Karakurt ndodhet afër Bolhradit në Besarabia. Fjala “Karakurt” vjen nga Turqia që do të thotë “tokë e zezë “. Ky është emri i një prej merimangave më helmuese. Ndoshta misteri nuk do të zgjidhet kurrë: pse kolonistët shqiptarë, bullgarë dhe gagauzianë e quajtën  me këtë emër fshatin që ata themeluan në vitin 1811.

Në ditët e sotme në Karakurt  fliten pesë gjuhë: shqip, bullgarisht, gjuha gagauze, ukrainase dhe rusisht. Njerëzit vendas thonë se kur tre njerëz me kombësi të ndryshme takohen dhe diskutojnë me njëri-tjetrin dhe njëri prej tyre flet shqip atëherë të tre flasin shqip sepse është gjuha kryesore aty.

Në 2001, në Karakurt jetonin deri në 3,000 njerëz, nga të cilët 1,725 ​​janë shqiptarë. Në vitet 1860, disa shqiptarë nga Besarabia u zhvendosën në pjesën veriore të Pryazovia. Numri i banorëve të këtyre fshatrave është shumë më i vogël se popullsia e Karakurtit.

 Shqiptarët në Ukrainë

Në shekullin e 16-të një pjesë e shqiptarëve ortodoksë – toskët migruan në pjesën e Bullgarisë lindore, e cila në atë kohë i përkiste Perandorisë Osmane. Shqiptarët jetuan për tre shekuj midis bullgarëve dhe gagauzëve.

Shqiptarët migruan në territorin e Ukrainës në mes të shekullit të 18-të, kur këto toka ndodheshin nën pushtimin e perandorinë ruse. Në atë kohë, shumica e tyre përbëhej nga vullnetarë shqiptarë që kishin shërbyer në Marinën Ruse gjatë luftës Ruso-Turke. Pasi lufta mbaroj, u vendosën rreth Odesas. Ka dy rrugë të njohura të lidhura me shqiptarët në qendrën historike të Odesas – Mala Arnautska dhe Velyka Arnautska. Në shekullin e 19-të, shqiptarët ortodoksë u quajtën “Arnautë” nga turqit.

Një nga shkaqet e zhvendosjes së shqiptarëve gjatë viteve 1806 –1812 në Besarabia ishte për shkak të shtypjes kombëtare dhe fetare në Ballkan, i cili atëherë ishte nën sundimin e Perandorisë Osmane.

Disa mijëra familje ortodokse shqiptare refuzuan konvertimin në fenë islame dhe filluan të kërkonin për një vend të ri për të jetuar. Në atë kohë kishte shumë vende të pabanuara në Besarabia dhe Pryazovia.

Sipas burimeve të ndryshme, komuniteti i shqiptarëve të Ukrainës ka midis 5,000 dhe 10,000 shqiptarë, ndërsa më pak se gjysma e tyre flasin gjuhën shqipe. Përveç fshatrave në Bessarabia dhe Pryazovia, shqiptarët gjithashtu jetojnë në qytete të tilla të mëdha si Odesa, Izmail, Donetsk, Luhansk, Kyiv, Kharkiv, Lviv, etj.

Organizata e parë shqiptare në Ukrainë, e cila u krijua në 1993, sot nuk ekziston më. Disa organizata janë krijuar në Besarabia me kalimin e kohës, të tilla si Shoqata Kulturore dhe Edukative Shqiptare: Rilindja dhe Qendra Karakurt për Kulturën Shqiptare, e cila u hap në vitin 2016. Aktualisht, Shoqëria Kulturore dhe Edukative Shqiptare “Dardania” operon në rajonin e Pryazovia.

Kreu i Shoqatës “Rilindja”, një shqiptar, Rodion Pandar, lindi në Karakurt, u diplomua nga një shkollë lokale, më pas në universitetin e Odesas. Ai ka jetuar dhe punuar në Stamboll dhe Odesa për disa vite, por më pas u kthye në vendlindjen e tij Besarabia.

Sipas traditës shqiptare, djali i vogël duhet të qëndrojë në shtëpinë ku ai lindi. Kjo sepse ai është trashëgimtari. Kështu që pasi punova në Stamboll (nga 1994 në 1996), prindërit e mi më thanë: “Bir, po mendon të kthehesh në atdheun tënd?” Unë i thashë: “Baba, por unë kam një biznes shumë të mirë në Turqi!” Dhe ai u përgjigj, “Nëse je shqiptar, eja në shtëpi”. Dhe u ktheva.

Rodion thotë se kombet e shumta në Karakurt dhe në fshatrat e tjerë të Besarabia janë një fenomen i zakonshëm. Pas vitit 1991 procesi i mësimdhënies në shkollat ​​lokale u zhvillua në rusisht për një kohë të gjatë.

Fshati ynë është më shumë se 200 vjeçar. Sot nuk ka asnjë ndryshim kush je , pavarësisht kombeve të shumta.  Shumica e njerëzve të fshatit flasin tre gjuhë. Unë u detyrova të mësoja gjuhën ukrainase vetë.