Nga Daniel Serwer

Veriu i Kosovës është në javën e tretë të kaosit. Huliganët serbë bllokojnë rrugët, sulmojnë gazetarët dhe qëllojnë mbi policinë dhe trupat e KFOR-it. Huliganët nuk janë banditë të rastit. Beogradi paguan dhe kontrollon shumë prej tyre. Sido që të jenë arsyetimet fillestare për këtë sjellje mashtruese, efekti neto është minimi i dialogut me Prishtinën dhe parandalimi i shqyrtimit serioz të propozimit ende të papublikuar dhe rrjedhimisht të turbullt francezo-gjerman për “normalizim” të përkohshëm.

Çfarë dëshiron Beogradi?

Ajo që Beogradi dëshiron është përkushtimi i Prishtinës ndaj Asociacionit të Komunave me shumicë serbe (AKS) brenda Kosovës. Por trazirat po dëshmojnë përtej çdo dyshimi se dorëzimi në atë pikë në kushtet aktuale do të ishte katastrofik për shtetin e Kosovës. Fuqitë prapa barrikadave do të bëheshin më pas pushtetet që drejtonin një institucion që shteti i Kosovës e kishte njohur dhe pranuar. Do të ishte përtej marrëzisë të bëhej një gjë e tillë. Ato fuqi janë kriminale dhe të lidhura me shërbimet sekrete të Serbisë.

ShBA-ja dhe BE-ja duhet të turpërohen

Kjo duhet të turpërojë të gjithë ata diplomatë amerikanë dhe evropianë që kanë shtyrë AKS-në. I pari midis tyre është Gabriel Escobar, Zëvendës Ndihmës Sekretari i Departamentit të Shtetit për Ballkanin Perëndimor, por këshilltari i Departamentit të Shtetit Derek Chollet dhe shefi i Politikës së Jashtme dhe Sigurisë së BE-së Josep Borrell ndajnë poshtërimin. Ata menduan se dhënia e AKS-së Beogradit do të moderonte pikëpamjet e tij. Kjo ishte e pamend. Ajo që ata morën në vend të kësaj ishin përpjekjet e Vuçiqit për destabilizimin. Ata morën gjithashtu një sërë reagimesh vërtetë fyese nga kryeministri i tij, që synonin gjermanët dhe evropianët e tjerë. Këto përfshijnë një shtytje për të vendosur trupa serbe në Kosovë dhe për ta bërë të qartë se Beogradi nuk është i interesuar për momentin në ndjekjen e ambicieve të deklaruara të anëtarësimit në BE.

Çfarë duhet bërë tani?

Kokat më të ‘nxehta’ në Kosovë duan që KFOR-i të shemb barrikadat, në bashkëpunim me Policinë e Kosovës. Nëse nuk përgatitet dhe ekzekutohet me kujdes, kjo mund të bëjë një rrëmujë të klasit të parë dhe të sjellë neveri për të gjithë të përfshirët. Shumë më mirë është të ndërtosh forcat në veri dhe të negociosh për një fund të çrregullimit nga një pozicion i fortë. Vetëm nëse ky negocim dështon, duhet të përdoret forca, në mënyrë të vendosur dhe efektive. Krerët e trazirave duhet të arrestohen dhe ose të gjykohen në Kosovë ose të dëbohen në Serbi, me kusht që Beogradi të premtojë bindshëm se do t’i ndjekë penalisht.

Kjo nuk mjafton

Evropa dhe ShBA-ja duhet t’ia bëjnë të qartë Serbisë se nxitja e trazirave në Kosovë ka pasoja. Më pëlqen propozimi i Jasmin Mujanoviqit:

Në mënyrë të veçantë, pesë jo-njohësit e BE-së duhet të shohin se si po lehtësojnë kufirin e Serbisë. Njohja e plotë e sovranitetit të Kosovës dhe lejimi i saj për të filluar proceset anëtarësimit në BE/NATO është diçka që Perëndimi mund ta bëjë sot, duke mos kërkuar asnjë kontribut nga Beogradi, Moska ose Pekini.

Kjo ka kuptim. Edhe nëse një ose dy nga mosnjohësit do të vazhdonin siç sugjeron Jasmin, kjo do të bënte një ndryshim të madh për armiqësinë e Beogradit. Në këtë mënyrë apo tjetër, Perëndimi duhet të tregojë se destabilizimi nuk është në interes të Serbisë dhe nuk duhet të përsëritet kurrë.

Pse dikush duhet të kujdeset?

Edhe unë e kam të vështirë të fokusohem në Kosovë, ndërkohë që Ukraina po vuan nga një luftë e agresioni rus. Megjithatë, ne duhet të kujdesemi për Kosovën, sepse Vuçiq po ndjek në Kosovë strategjinë e Vladimir Putinit të vitit 2014 në Donbas. Putini po sfidonte strategjinë e Slobodan Millosheviçit të vitit 1993 në Bosnje dhe Hercegovinë. Çdo paqartësi rreth reagimit perëndimor në Kosovë do të ushqejë lëvizje të ngjashme diku tjetër. Vuçiq ka zgjedhur të rreshtohet me Rusinë sipas traditës së Millosheviqit.