Kushtëzimi i certifikimit të Listës Serbe për pjesëmarrje në zgjedhjet dhe institucionet e Kosovës me njohjen e shtetit, simboleve dhe dokumenteve të tij zyrtare është një element kyç për ruajtjen e sovranitetit dhe forcimin e institucioneve shtetërore. Ky kusht është i lidhur ngushtë me funksionimin e institucioneve dhe ndërtimin e një shoqërie të integruar, ku njohja e shtetit është themeli për pjesëmarrjen e çdo subjekti politik në proceset demokratike.

Lista Serbe, e cila pretendon të përfaqësojë interesat e komunitetit serb në Kosovë, ka sfiduar vazhdimisht autoritetin dhe legjitimitetin e shtetit të Kosovës përmes veprimeve të ndryshme:

       Refuzimi i simboleve dhe dokumenteve të Kosovës: Shembuj të tillë janë refuzimi i targave të Kosovës (2022), që nxiti tensione në veri dhe pengoi zbatimin e vendimeve shtetërore, si dhe përdorimi i dokumenteve serbe në vend të atyre kosovar.

       Bojkoti i institucioneve të Kosovës: Në vitin 2018, Lista Serbe bojkotoi Kuvendin e Kosovës pas miratimit të Ligjit për Ushtrinë, dhe në 2022, përfaqësuesit e saj dhanë dorëheqjen nga institucionet lokale dhe qendrore në veri si kundërpërgjigje ndaj masave të qeverisë për zbatimin e ligjit.

       Varësia nga Beogradi: Lista Serbe ka shpesh vepruar si një instrument i politikave të Serbisë në Kosovë, duke minuar përpjekjet për integrimin e serbëve në shoqërinë kosovare.

      Rëndësia e njohjes së shtetit dhe simboleve të Kosovës

Njohja e shtetit dhe simboleve të Kosovës është e domosdoshme për ruajtjen e sovranitetit dhe për funksionimin e institucioneve demokratike. Pa këtë njohje, rrezikohet minimi i shtetit nga brenda, siç ilustrohet nga përdorimi i dokumenteve serbe dhe pengimi i autoritetit shtetëror në veri.

Njohja e këtyre simboleve ka gjithashtu rëndësi për legjitimitetin e institucioneve demokratike, pasi pjesëmarrja në to duhet të bazohet në pranimin e shtetit. Për më tepër, kjo do të kontribuonte në ndërtimin e besimit dhe integrimin ndëretnik, duke forcuar stabilitetin dhe bashkëjetesën.

   Shembuj ndërkombëtarë të rasteve të ngjashme

       Irlanda e Veriut – Marrëveshja e Good Friday (1998): Përfshirja e Sinn Féin-it në qeverinë e përbashkët të Irlandës së Veriut ishte e mundur vetëm pasi ata pranuan institucionet e Mbretërisë së Bashkuar si legjitime, duke hequr dorë nga dhuna.

       Bosnje-Hercegovina – Marrëveshja e Dejtonit (1995): Pas luftës në Bosnje, të gjitha palët, përfshirë Republika Srpska, ishin të detyruara të respektonin shtetin e përbashkët, dhe çdo sfidë ndaj tij ka sjellë ndërhyrje ndërkombëtare dhe sanksione.

       Katalonja dhe Spanja: Pjesëmarrja e lëvizjeve separatiste katalanase në zgjedhjet kombëtare ka qenë e mundur vetëm nëse respektonin Kushtetutën e Spanjës, dhe ata që kanë kundërshtuar këtë kusht kanë përfunduar me sanksione ligjore.

    Strategji për implementimin e këtij kushti

Për të siguruar që Lista Serbe të njohë shtetin e Kosovës, mund të ndërmerren këto hapa:

   -Deklarata përkushtimi ndaj Kushtetutës së Kosovës: Çdo subjekt politik duhet të dorëzojë një deklaratë ku pranon Kushtetutën dhe simbolet e Kosovës për të qenë të certifikuar.

    -Kushtëzimi i financimit publik: Subjektet që nuk respektojnë Kushtetutën duhet të përjashtohen nga fonde publike.

    Mbështetje nga partnerët ndërkombëtarë: Kosova mund të kërkojë mbështetje nga SHBA-ja dhe BE-ja për të ndërmjetësuar këtë proces.

    Zbatimi i ligjit në veri: Zbatimi i ligjit duhet të forcohet në veri për të eliminuar strukturat paralele dhe për të mbështetur sovranitetin shtetëror.

Kushtëzimi që Lista Serbe të njohë shtetin dhe simbolet e Kosovës është një hap i nevojshëm për forcimin e institucioneve shtetërore dhe ndërtimin e një shoqërie të integruar. Ky proces është në përputhje me praktikat ndërkombëtare dhe është thelbësor për stabilitetin dhe zhvillimin e Kosovës si shtet i pavarur.