Rreth 60 për qind e bizneseve në Kosovë thonë se punëtorët e tyre tërësisht i paguajnë me para në dorë, kurse 15 për qind e kompanive kanë raportuar se kompensimin e vartësve të tyre i paguajnë pjesërisht me para në dorë.
Kështu thuhet në raportin e publikuar nga Iniciativa e Kosovës për Stabilitet mbi mbikëqyrjen e zbatimit të Ligjit të Punës në vend.
“Jashtë informalitetit të punës së pa raportuar, informaliteti në kompensim është forma më e shpeshtë që besohet të jetë e pranishme në treg. Një përqindje lartë e të anketuarve, apo 57.5 për qind raportojnë se e paguajnë personelin e tyre plotësisht me para të gatshme. 15 për qind gjithashtu raportojnë se i paguajnë ata pjesërisht me para të gatshme, ndërsa vetëm 27.5 për qind e kompanive raportojnë se punëtorët pagat e tyre i marrin përmes transferave bankare”, thuhet në raport.
Për sa i përket mbajtjes së regjistrave të pagave, disa prej kompanive raportojnë se nuk e mbajnë një të tillë.
“Një tjetër kërkesë me ligj, në shërbim të zyrtarizmit të punës është mbajtja e një regjistri të pagave. 15 për qind e të anketuarve raportojnë haptazi për mosmbajtjen e këtyre regjistrave. Ky lloj informaliteti është i lidhur ngushtë me punën e paraportuar dhe kompensimin me para të gatshme të punëtorëve dhe zbatimi i tij më i rreptë me siguri që do të çonte në uljen e të dy formave të tjera të informalitetit në tregun e punës”, vijon raporti.
Lidhur me pushimet që parashihen në Ligjin e Punës në Kosovë, sipas anketës, kjo është një nga dispozitat më të shpeshta që shkelet në sektorin privat.
“Pothuajse 33 për qind e të anketuarve raportojnë se punëtorëve të tyre nuk u lejohen pushimet e tyre vjetore siç parashihet me Ligjin e Punës. Rreth 40 për qind e punëtorëve u mohohet e drejta themelore e pushimit vjetor”, tregon raporti, përcjell Telegrafi.
Hulumtimi thotë se, ata punëtorë që mund të përballojnë një pushim në Kosovë duket se shpesh nuk janë në gjendje të realizojnë një të tillë.
“Kjo është kryesisht për shkak të mungesës së planit vjetor të pushimeve brenda kompanive, gjë që e bën të pamundur për punëtorët të planifikojnë dhe të bëjnë pushime lehtësisht. Veçanërisht nëse ata duhet të koordinojnë pushimet e tyre me bashkëshortët e tyre ose shkollat e fëmijëve dhe oraret e mësimeve, duke bërë pushime për periudha më të gjata menjëherë, në mungesë të një plani vjetor të pushimit bëhet vërtet e vështirë”, përfundon hulumtimi.
Raporti është realizuar me 80 biznese në mbarë Kosovën, duke përfaqësuar tre sektorët më aktivë, përkatësisht prodhimi, tregtia me pakicë dhe shërbimet.
