Derisa Kosova po i afrohet ditës së votimit për qeverisjen lokale, shqetesimi nëse

elektorati Kosovar do të bëj zgjedhjen adekuate të kandidatëve të tyre për

qeverisjen e qyteteve vjen e bëhet gjithjë e më i madh. Qeverisja e kryeqytetit –

Prishtinës mbetet një nga sfidat më të mëdha jo vetëm për kryeqytetasit, por

edhe për gjithë vendin. Si të vendoset për Prishtinën?

Shkruan Jakup Azemi

Dizajni dhe zhvillimi urban i një kryeqyteti është ndër indikatorët më të rëndësishëm për

suksesin dhe qëndrushmërinë e nje shteti. Kosova është një shtet i ri, që ka nevojë urgjente

t’ ia përshtasë kryeqytetin e vet nevojave të reja dhe dinamikës së re konform histories së së

ekzistencës të shtetesise së Kosovës. Para luftës së vitit 1999, Prishtina ka qenë një qytet

latent, në kuptim të asaj se në hapësirën e tij kanë tij kanë ekzistuar kushtet dhe mundësitë e

zhvillimit të tijj urban pa ndonjë vështirësi të madhe. Por periudha e pasluftës e ka

karakterizuar Prishtinën me një zhvillim të pa-urbanizuar, apo më mirë të themi urbanizimi i

saj ka pasuar me një ndërtim të vrazhdë, gjë që ka rezultuar me eliminimin e karakterit latent,

respektivisht uzurpimin e hapësirës urbane. Kjo praktikë e ka shndërruar Prishtinën në një

ngrehinë të pakëndshme, me objekte të pa planifikuara urbane të mirëfillta për arsyet që të

gjithë i dijnë.

Ndërrimet e shumëpritura në qeverisjen lokale të kryeqytetit, të para tetë vjetëve, sollën

ndryshime modeste, përkunder premtimeve pompoze me të cilat kandidati i Vetëvendosjes,

atëherë, mori drejtimin e Prishtinës. Praktika dëshmoi që kryetari aktual nuk arriti të realizojë

ndryshime as përafersisht të dëshirueshme, që të paktën të vendoste një bazë nga ku qyteti

do të mundë të zhvillohej më tej. Hapësira urbane ka vazhduar të zihet pamëshirëshëm, dhe

nëse e vështron Prishtinën me sentimentin e kryeqytetit të Kosovës, të kaplon një mundim,

sepse është vështirë të projektohet një vizion i cili të jep shijen e kryeqytetit.

Arsyet pse Prishtina është katandisur në këtë gjendje janë të ndryshme, që nga përplasjet

politike, të gërshetuara me interesa individuale e të entiteteve biznesore, e deri tek

joprofesionalizmi i autoriteteve qeverisëse lokale, me mungesë vizioni për një urbanizim të

mirëfillt të kryeqytetit. Vizioni vjen nga njerëz profesionalë, të cilët dijnë se çfarë rëndësie ka

aspekti urban për një kryeqyetet. Vlenë për të përkujtuar se qytetet e njohura si:

Konstantinopli, Bagdadi, Tokio, Kajro, Seuli, Madridi, e madje edhe vet Londra, fillimisht do të

kenë qenë të dizajnuara si kryeqytetete, prandaj edhe u zhvilluan duke arritë famën të cilën

e gëzojnë sot, jo domosdoshmërisht vetëm nga madhështia e shteteve përkatëse. Në rastin e

Prishtinës, dihet fare mirë prej dekadash, që destinimi i saj ishte qenja e saj si kryeqytet. Si e

tillë prandaj duhej trajtuar dhe dizajnuar. Mungesa e kësaj fryme ka rezultuar me gjendjen në

të cilën është katandisur sot kryeqyeti i Kosovës.

Si mundë të rikuperohet Prishtina sot?

Rikuperimi i Prishtinës para së gjithash kërkon një kuadër profesional të qeverisjes lokale, me

përgatitje të mirëfilltë urbane, arkitekturale. E theksoj termin “urban-arkitektural”, për arsye

se një administrator qoftë edhe i mirë ai, gjë që edhe ashtu nuk gjendet lehtë një në Kosovë,

nuk do të thotë që ka vizion hapësinor, urban. Një arkitekti të mirë urban, mbase edhe mund

t’i mungojnë disa përvoja administrative, leht të kompensueshme, por në rastin tonë tani,

qofshin edhe reale ato mungesa admistrative të një lideri komunal, jane terciare:

profesionalizmi “urban-akitektural” duhet të mbizotërojë.

Duke përcjellë debatet rreth fushatës elektorale për qeverisje lokale në Kosovë, pa dyshim

vëmendjen na tërheq gara për kreun komunal të kryeqytetit. Emrat e dy garuesve lakohen si

kandidatët potencialë për t’u zgjedhur: Përparim Rama dhe Arben Vitia. I pari është kandidat

i nominuar nga LDK-ja, kurse i dyti, kandidat, dhe anëtarë i qeverisë Kurti. I pari është arkitekt

i edukuar në Mbretërinë e Bashkuar/Londër, kurse i dyti mjek, i edukuar në Kosovë dhe

Shqipëri. I pari vjen me suksese të verifikuara në lëminë e arkitekturës dhe të ndërtimeve

kapitale në Mbretërinë e Bashkuar, Suedi, Gjermani, Zvicër, Katar, Indonezi, dhe natyrisht

edhe në Kosovë, i dyti me përvojë të shkurtër si Ministër i Shëndetësisë, suksesi i të cilit nuk

mund të kualifikohet për arsye të dorëheqejes së tij rishtazi me qëllim të garimit për kreun e

qytetit të Prishtnës. I pari është një meritokrat, i dyti një administrator politik, përsëri i

paverifikuar.

Kandidimi dhe ndërmarrja e Z. Rama për të udhëhequr Prishtinën asocion me kauzën dhe

prirjen e tij sublime – urbanizim të mirëfilltë të kryeqytetit, trasnformim të tij, kurse ajo e Z.

Vitia vjen nga ekskluziviteti politik i VV-s, pra prirja për maksimalizim të fuqisë politike të

partisë së tij – Vetëvendosjes.

Është nje rast unik në historinë politike të zhvillimit të kryeqyetetit, që elektorati Prishtinas t’i

japë vetes shancin të zgjedhë një kandidat i cili ka zotësi profesionale ta ndalë zhvillimin

retrograd te kryeqytetit dhe t’i japë atij nje vizion dhe zhvillim praktik qe u pershtatet jetës së

banorëve të kryeqytetit dhe të shtetit të Kosoves. Kjo zgjedhje pa dyshim duhet te jete z.

Përparim Rama.