“Sigurisht dikush pyet veten nëse nuk do të ishte e rëndësishme të krijoni një vend kujtimi”, thotë Stefan Marte nga ndërmarrja arkitekturore “Marte.Marte”, e cila fitoi konkursin për adoptimin e vendlindjes së Adolf Hitlerit.

“Është një fakt i trishtueshëm që Adolf Hitleri lindi këtu, por është vetëm vendlindja”. Lidhja e ndërtesës me epokën naziste ishte e shkurtër në krahasim me historinë shumë më të gjatë të pasurive të patundshme, tregon ai, shkruan DW.

Në shekullin XVII, dy ndërtesa në Braunau am Inn, rreth 60 kilometra nga Salzburgu i Austrisë, strehuan një birrari dhe një tavernë. Ndërtesat u bashkuan më vonë dhe më pas apartamentet ishin vendosur atje në rrugën e quajtur “Salzburger Vorstadt”.

Shumë vjet më vonë, drejt fundit të shekullit XIX, një çift i martuar u zhvendos në një nga banesat dhe më 20 prill 1889 i treti i gjashtë fëmijëve të tyre lindi atje. Është për shkak të kësaj lindjeje që shtëpia në Braunau mbetet subjekt i debatit të diskutueshëm sot: djali i tyre, Adolf Hitler, më vonë duke u bërë kancelari i Reichit dhe diktator, do të fillonte Luftën e Dytë Botërore, do të ishte përgjegjës për Holokaustin dhe do t’i sillte vuajtje të papërshkrueshme botës.

Në epokën kombëtare socialiste, partia antisemite NSDAP themeloi një qendër kulturore me një galeri dhe bibliotekë publike për nder të Führerit të tyre në shtëpinë ku lindi. Pas luftës, trupat amerikane hapën shkurt një lloj përmendoreje. Më vonë ajo strehoi një bibliotekë, pastaj një shkollë dhe më në fund, për më shumë se 30 vjet, një punëtori për personat me aftësi të kufizuara. Shtëpia u mbyll në vitin 2011 për mungesë të punëve rinovuese dhe prej asaj kohe ka qëndruar bosh. Në vitin 2017, Austria shpronësoi pronën pas një mosmarrëveshjeje të gjatë për mënyrën se si duhet të përdoret ndërtesa. Ajo përfundoi duke mos u shkatërruar në përputhje me rregulloret që mbrojnë monumentet historike.

Tani ndërtesa po rivitalizohet: do të bëhet selia e policisë së rrethit dhe stacioni policor i Braunau si një simbol i demokracisë, të drejtave të njeriut dhe imunitetit nga persekutimi. Rindërtimi do të kushtojë 2 milionë euro dhe është planifikuar të përfundojë në fund të vitit 2022. Në nëntor të vitit 2019, Ministria e Brendshme shpalli një konkurs arkitekturor për ofertën.

Ndërmarrja arkitektonike “Marte.Marte”, me qendër në Feldkirch të Vorarlberg, gjithashtu projektoi Qendrën e Dokumentacionit për Zhvendosjen, Dëbimin, Pajtimin, e cila do të hapet pranë “Potsdamer Platz” në Berlin më 2021.