Përmbytjet shkatërruese të Evropës Qendrore u përkeqësuan shumë nga ndryshimet klimatike dhe ofrojnë një pasqyrë të qartë të së ardhmes për kontinentin që po ngrohet më shpejt në botë, thonë shkencëtarët.
Stuhia “Boris” ka shkatërruar vende, duke përfshirë Poloninë, Republikën Çeke, Rumaninë, Austrinë dhe Italinë, duke çuar në të paktën 24 vdekje dhe miliarda dollarë dëme. Grupi Botëror i Atribuimit të Motit tha se një periudhë katërditore e fundit ishte më e shirat e regjistruar ndonjëherë në Evropën Qendrore, një intensitet i bërë dy herë më i mundshëm nga ndryshimet klimatike.
Në një shënim pozitiv, stuhia ishte parashikuar mirë, që do të thotë se disa rajone ishin më të përgatitura për të, duke shmangur më shumë vdekje.
Shkencëtarët përcaktojnë se sa rol luajti ndryshimi klimatik në një ngjarje ekstreme të motit duke e krahasuar atë me një model se sa e keqe mund të ketë qenë ajo stuhi, thatësirë ose valë të nxehti në një botë ku njerëzit nuk kishin djegur lëndë djegëse fosile për gati 200 vjet.
Lloji i reshjeve të lëshuara nga “Boris” fatmirësisht është ende i rrallë – pritet të ndodhë rreth një herë në 100-300 vjet në klimën e sotme, e cila është ngrohur me rreth 1.3 C për shkak të emetimeve të gazeve serrë.
Rekordet e shiut përshtaten në modelin më të gjerë të mënyrës se si klima e Evropës po ndryshon në një botë që po ngrohet.
Evropa është kontinenti me ngrohjen më të shpejtë. Pesë vitet e fundit ishin mesatarisht rreth 2,3 gradë Celsius më të ngrohtë se gjysma e dytë e shekullit të 19-të, sipas shërbimit të klimës Copernicus.
Kjo jo vetëm që sjell valë të nxehta shumë më të shpeshta dhe intensive, por edhe reshje më ekstreme, veçanërisht në Evropën veriore dhe qendrore. Pamja është më e ndërlikuar në Evropën Jugore, për shkak të ndryshimeve në modelet e motit në shkallë të gjerë.
Arsyeja më e thjeshtë për reshje më intensive në një botë më të nxehtë është se një atmosferë më e ngrohtë mund të mbajë më shumë lagështi, rreth 7% për çdo 1C. Kjo lagështi shtesë mund të çojë në reshje më të mëdha.
Një arsye pse “Boris” ka prodhuar kaq shumë shi është se sistemi i motit ka ‘ngecur’, duke hedhur sasi të mëdha uji në të njëjtat zona për ditë të tëra.
Gjatë dekadave të fundit, përmirësimi i mbrojtjes nga përmbytjet i ka mbrojtur kryesisht komunitetet nga ndikimet e shtuara. Por ka shqetësime se rritja e temperaturave – dhe reshjet ekstreme gjithnjë në rritje, mund t’i bëjnë ato joefektive./RTK
