Alergjia është një reagim imun ndaj substancave të padëmshme siç është poleni, dhe simptomat e pakëndshme si teshtitjet dhe rrjedhja e hundës janë përpjekjet e trupit për t’u mbrojtur. Përveç shkaqeve fiziologjike, shkencëtarët janë përpjekur të zbulojnë nëse ekzistojnë shkaqe psikologjike të alergjive.

Përfundimi është se arsyet psikologjike nuk janë shkaqet e alergjive, por që gjendjet shpirtërore negative i përkeqësojnë simptomat.

Ne sjellim një përmbledhje të shkurtër të eksperimenteve dhe përpjekjeve shkencore për të kuptuar lidhjen midis alergjive dhe psikikës.

Testet me placebo

Mjekët kanë dyshuar dhe hetuar prej kohësh lidhjen midis alergjive dhe psikikës. Në vitin 1883, doktor Morell Mackenzie, një pionier në fushën e mjekësisë së veshit, hundës dhe fytit, vuri në dukje se sulmet e teshtitjeve të shumta janë më të zakonshme te njerëzit më të prirë ndaj nervozizmit. Në vitet 1940, mjekët arritën në përfundimin se ato mund të provokonin një sulm alergjik te pacientët. Në një rast, një mjek ekspozoi një pacient ndaj një bime ari pa i thënë pacientit se bima ishte artificiale. Pacienti menjëherë zhvilloi teshtimë, rrjedhje të hundëve dhe bllokim të hundës. Simptomat u zhdukën shpejt pasi mjeku i zbuloi pacientit se e kishte mashtruar.

Eksperimente si ky kanë ngjallur interes në hipnozë si një trajtim i mundshëm për alergjitë. Në vitin 1958, revista prestigjioze mjekësore The Lancet raportoi rastin e një gruaje, alergjitë e së cilës u shëruan nga hipnoza. Por entuziazmi fillestar për këtë teknikë u zhduk pasi mjekët e tjerë nuk arritën të përsëritnin këto rezultate. Përfundimisht hipnoza u braktis si një metodë e trajtimit të alergjive.

Sidoqoftë, mjekët vazhduan të vërejnë një incidencë të lartë të simptomave në dukje psikosomatike midis pacientëve alergjikë. Në një studim britanik me më shumë se 10,000 njerëz të kryer në vitet 1990, 20 për qind e të anketuarve thanë se kishin zhvilluar kruajtje, skuqje dhe simptoma të tjera alergjike në përgjigje të ushqimeve të ndryshme. Por më pak se dy për qind iu përgjigjën këtyre ushqimeve gjatë testimit zyrtar të lëkurës.

Emocionet dhe stresi psikologjik mund të mos shkaktojnë alergji, por ato përkeqësojnë simptomat

Studimet me placebo janë treguar shumë të dobishme në dallimin e simptomave psikologjike nga ato alergjike. Në vitin 2011, studiuesit studiuan efektin e placebo në pacientët me astmë të lehtë deri në mesatare, një gjendje që shpesh bashkëjeton me alergji. Ata zbuluan se pacientët vunë re të njëjtën shkallë lehtësimi me një inhalator placebo si me një aparat për thithje të astmës. Sidoqoftë, kur ata testuan mushkëritë, funksioni i tyre u përmirësua vetëm kur ata përdorën ilaçet e duhura.

Një studim gjerman në vitin 2018 konfirmoi efektivitetin e placebo në pacientët me rinitit alergjik. Simptomat alergjike si kruajtja, teshtitja dhe rrjedhja e hundës u përmirësuan edhe pse pacientët ishin të vetëdijshëm se po merrnin placebo. Megjithatë, përfundimi i nxjerrë nga këto studime është se emocionet dhe stresi psikologjik nuk mund të shkaktojnë alergji, por ato mund të përkeqësojnë simptomat.

Megjithëse teknika të caktuara që mbështeten në lidhjen e trupit dhe mendjes siç është meditimi, mund të jenë shtesa të dobishme për zbutjen e simptomave, ato nuk janë të mjaftueshme për të trajtuar problemin themelor. Studimet mbi placebo tregojnë se marrëdhënia mjek-pacient mund të jetë terapeutike. Mbajtja e një marrëdhënie të ngushtë me mjekun që i përshtatet pacientit mund të jetë një nga mënyrat më të mira për të maksimizuar përfitimet e ilaçeve dhe terapive të alergjisë.

Alergjia si rezultat i emocioneve të ndrydhura

Në një punim shkencor Teoria Psikosomatike e Ndjeshmërisë Alergjike; alergjia si një reagim gati i kushtëzuar (Një teori psikosomatike e sensibilizimit alergjik; alergjia si një reagim gati i kushtëzuar), botuar nga Biblioteka Kombëtare e Mjekësisë e SHBA – Instituti Kombëtar i Shëndetit, paraqet një teori psikosomatike të procesit të sensibilizimit të alergjisë së menjëhershme. Sipas kësaj teorie, sistemet alergjike lindin nga funksioni i pamjaftueshëm i mbrojtjes lokale të mukozës së rrugëve të frymëmarrjes.

Supozohet se personat, me një gjendje të caktuar shpirtërore dhe përvojë, në situata të caktuara konfliktesh në të cilat impulset emocionale nuk mund të shprehen, pësojnë hiperfunksionim obstruktiv të mukozës së hundës dhe/ose bronke, duke përfshirë hiperemi, ënjtje, hiper sekretim. Këto modifikime të funksionit të mukozës janë rezultat i shprehjeve agresive të ndrydhura (zemërimi, sulmi) në lidhje me tendencat e shmangies.

Kjo teori lejon që procesi i ndjeshmërisë të shihet si një proces mësimi dhe alergjia si një përgjigje e kushtëzuar klasikisht ndaj një alergjeni që konsiderohet si një stimul i kushtëzuar. Supozohet se dikush është më i ndjeshëm ndaj alergjenëve të vendosur në vendet ku impulset e tij emocionale nuk shprehen. Në këtë kontekst, për shembull, alergjia ndaj pluhurit të shtëpisë i referohet konflikteve brenda kufijve të shtëpisë, por jo domosdo ato duhet t’i atribuohen cilësive simbolike të vetë pluhurit të shtëpisë.

Çfarë thonë alternativat?

Louise Hay, themeluese e lëvizjes për vetë-ndihmë dhe autore e librave të shumtë, beson se njerëzit alergjikë duhet të pyesin veten ndaj kujt janë në të vërtetë alergjikë, dhe ajo gjithashtu beson se ata duhet të punojnë në vetëbesimin e tyre.

Inna Segal, autore e librit “Gjuha sekrete e trupit tuaj”, shkruan për shkaqet e alergjive: “Ju ndiheni të irrituar dhe të zemëruar nga njerëzit e tjerë. Ju hiqni dorë nga fuqitë tuaja. Ju fajësoni njerëzit dhe ngjarjet e tjera për reagimet tuaja negative. Ju jeni të fiksuar pas njerëzve që ju lëndojnë. E keni të vështirë të falni dhe e konsideroni një bekim dhimbjen që ju kanë shkaktuar. Ju i lejoni të tjerët t’ju kontrollojnë dhe menaxhojnë, dhe më pas i largoni nga ju pa u dhënë atyre dashuri dhe mirësi. Ju nuk dini si të vendosni kufij ndaj të tjerëve. Ju jeni nervoz për shkak të gjërave që po ndodhin rreth jush. Ju jeni jashtëzakonisht i ndjeshëm ndaj sjelljes së njerëzve të tjerë dhe mendimeve të tyre rreth jush. Ju jeni të irrituar nga fakti që askush nuk i dëgjon ose zgjidh problemet tuaja të jetës. Ju i rezistoni jetës. Jeni tepër i përqendruar në atë që ju pëlqen dhe nuk ju pëlqen. Ju nuk e lejoni veten të shprehni plotësisht atë që jeni”.