Me gati një milion shtetas të dyfishtë që jetojnë në Zvicër, është e vështirë të imagjinohet se në një kohë mbajtja e dy shtetësive ishte e paligjshme në këtë vend.
Të huajt që dëshironin të natyralizoheshin në Zvicër para vitit 1992, nuk kishin zgjidhje tjetër përveç se të hiqnin dorë nga pasaporta e tyre e vjetër.
Shtetësia e dyfishtë nuk ishte e ligjshme, gjë që mund të shpjegojë pse më pak se 8,000 të huaj në vit u natyralizuan midis 1987 dhe 1992.
Sipas një raporti nga transmetuesi publik i SRF, erërat e ndryshimit filluan të fryjnë në fillim të viteve 1990. Muri i Berlinit kishte rënë dhe Evropa ishte në trazira. Komuniteti Evropian, paraardhësi i Bashkimit Evropian, planifikoi të lëvizte më afër politikisht dhe ekonomikisht, përcjell albinfo.ch.
Në këtë sfond, shoqatat e biznesit zviceran kishin bërë presion në Këshillin Federal për më shumë hapje.
“Ata kishin frikë nga disavantazhet në lidhje me një zonë të përbashkët ekonomike evropiane nëse Zvicra vazhdonte të ndalonte shtetësinë e dyfishtë”, tha SRF.
Por më 1992, Zvicra miratoi një ligj të ri për të drejtat civile. Një nga ndryshimet ishte njohja e shtetësisë së dyfishtë.
Si rezultat, numri i natyralizimeve u rrit me shpejtësi. Ata u dyfishuan në më shumë se 10,000 brenda një viti dhe vazhduan të rriten në vitet në vijim: nga pothuajse 13,000 më 1993 në 37,000 një dekadë më vonë, dhe mbi 42,000 më 2018.
Interesante, edhe pse Zvicra shpesh është e ngadaltë për të ndryshuar, vendi ishte një nga pionierët në Evropë në njohjen e shtetësisë së dyfishtë, vuri në dukje raporti i SRF, përcjell tutje albinfo.ch.
Gjermania, për shembull, ka pranuar vetëm shtetësinë e dyfishtë që nga viti 1999 dhe në parim vetëm për qytetarët e vendeve të tjera të BE-së ose Zvicrës.
Austria ende nuk lejon kombësi të dyfishtë – përveç rasteve të veçanta. Dhe kushdo që dëshiron të bëhet shtetas i Lihtenshtajnit duhet gjithashtu të dorëzojë pasaportën e tij të vjetër.
Sot, njerëzit e moshës 15 vjeç ose më shumë me shtetësi të dyfishtë përfaqësojnë 18 përqind të popullsisë së përhershme të Zvicrës – 967,000 njerëz në total.
Shumica vijnë nga vendet fqinje: 24 përqind nga Italia, 12 përqind nga Franca dhe 9 përqind nga Gjermania, përcjell tutje albinfo.ch.
Ku jetojnë shumica e shtetasve të dyfishtë?
Sipas shifrave nga Zyra Federale e Statistikave, Gjeneva ka përqindjen më të lartë – 46 përqind – të banorëve që kanë një pasaportë tjetër përveç asaj Zvicerane.
Shkalla e kalon 20 përqind në Cyrih, Bazel, Ticino, Vaud dhe Neuchâtel.
Kantonet me numrin më të ulët të shtetasve të dyfishtë (më pak se 10 përqind) janë Uri, Obwalden, Nidwalden dhe Appenzell Innerrhoden
Si e morën ata shtetësinë e dytë?
Në mesin e popullatës me një pasaportë të dytë, 65 përqind morën shtetësinë zvicerane me natyralizim, ndërsa 35 përqind e morën atë në lindje.
Marrja e shtetësisë zvicerane si një shtetësi e dytë përfshin të njëjtin proces si çdo natyralizim i rregullt: të huajt duhet të jetojnë në vend për të paktën 10 vjet, të integrohen, t’i binden ligjeve, të respektojnë vlerat kombëtare dhe të flasin rrjedhshëm të paktën një gjuhë kombëtare.
Njerëzit të cilët kanë bashkëshortë zviceranë, kanë jetuar në Zvicër të paktën pesë vjet ose janë të huaj të brezit të tretë zakonisht mund të përfitojnë nga një natyralizim i lehtësuar, i cili është më i thjeshtë dhe më i shpejtë se procesi i rregullt.
