Petrit Selimi

Gjykata Speciale vazhdon të arrestojë disa nga emrat më të shquar të historisë moderne të Kosovës, duke imponuar një narrativë të rreme për Republikën tonë që është thellësisht ofenduese për pjesën tjetër të shoqërisë.

Këtu janë katër histori për katër burra. Këto janë histori të vërteta. Dhe këta janë burra të vërtetë.

Në shumë aspekte – dhe me të gjitha të metat dhe meritat e tyre njerëzore – ata përfaqësojnë më të mirën që Kosova kishte për t’u ofruar bijave dhe djemve të saj dhe lëvizjes sonë për çlirim, demokraci dhe pavarësi, të rrënjosura thellë në vlerat dhe punën e përbashkët me aleatët perëndimorë.

Ajo që po ndodh me ta aktualisht nuk është veçse një episod i dhimbshëm, i shkaktuar nga tipari më i keq i konglomeratit të vogël dhe pa fytyrë të aparatçikëve qetësues, të informuar nga paragjykimet e tmerrshme, të nxitur nga nga parashikuesit e papërgjegjshëm të padrejtësisë të ulur në Hagë.

Por ky do të jetë një episod jetëshkurtër dhe i turpshëm që nuk do të fshijë rolin që këta burra luajtën në historinë tonë. Lexoni deri në fund për të kuptuar pse.

Për Hajredinin:

Prof. Hajredin Kuçi ishte gjithmonë një personazh i butë në politikën kosovare. Profesori i butë i të drejtës ndërkombëtare nuk është i prirur për përgjithësime gjithëpërfshirëse dhe gjuhë polarizuese kundër atyre me të cilët nuk është dakord, pavarësisht se ka shërbyer si deputet, ministër i drejtësisë dhe zëvendëskryeministër në mandate të shumta.

Në një botë normale, në kohë normale, profa (“Profesori” siç e quajnë të gjithë Kuçin në shenjë respekti) do të ishte zhytur thellë në akademi. Ai ishte student i lavdishëm në fillim të viteve 1990 në UP të Universitetit të Prishtinës dhe ishte udhëheqës studentor dhe redaktor i gazetës studentore, në kohën kur UP-ja ishte e ndaluar nga regjimi diktatorial i Millosheviqit. Ai vazhdoi studimet menjëherë pas luftës, duke marrë gradën e doktoraturës në Universitetin e Grazit dhe mori çmime nga disa universitete, përfshirë Kolegjin La Rouche, për rolin e tij në avancimin e sundimit të ligjit në Kosovën e pasluftës.

Hajredin Kuçi iu bashkua politikës, duke fituar lehtësisht 4 mandate si deputet i PDK-së, u bë një nga nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë së Kosovës dhe shërbeu me sukses si Ministër i Drejtësisë dhe Zëvendëskryeministër në kohën kur Kosova po krijonte institucionet e veta të drejtësisë pas pavarësisë së vitit 2008. Ai ishte aktiv në të gjitha fazat e negociatave me Serbinë, duke ndihmuar ekipin kosovar të krijojë platformën ligjore për normalizimin e marrëdhënieve me ish-armikun, bazuar në njohje reciproke. Ai është një besimtar i fortë i rrugës dhe fatit evropian të Kosovës. Në vitet e fundit, profa ishte anëtar i ekipit mbrojtës të të paditurve në Gjykatën Speciale, i krijuar fillimisht për të hetuar akuzat e rënda për trafikimin e organeve gjatë luftës në Kosovë.

Për Bashkimin:

Bashkim Smakaj iu bashkua Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës në fillim të të njëzetave. Por ai ishte gjithashtu një student i mprehtë dhe kishte diplomuar si në Fakultetin e Shkencave Matematikore Natyrore, në Departamentin e Biologjisë dhe në Fakultetin Filozofik në Universitetin e Prishtinës, në Shkenca Politike dhe Administratë Publike.

Pas përfundimit të luftës, Bashkimi iu bashkua forcës së sapokrijuar të Policisë së Kosovës, të trajnuar nga OSBE-ja. Ai ndoqi kurse jashtë vendit dhe si folës i rrjedhshëm i gjuhës angleze, gjermane, italiane dhe serbo-kroate, u ngrit në radhët e forcës së parë policore demokratike që ka pasur ndonjëherë Kosova. Nga pozita e drejtorit për Planifikim Strategjik për Policinë Kufitare të Kosovës, ai u emërua si kreu i parë i Agjencisë së Inteligjencës së Kosovës (AKI), e cila po krijohej pas pavarësisë, me ndihmën e institucioneve të sigurisë amerikane, si një agjenci jopartiake dhe e pavarur me lidhje të forta me organizatat simotra në Perëndim.

Bashkimi ishte gjithashtu kreu më jetëgjatë i AKI-së dhe u përball me kriza të shumta, shumica e të cilave publiku kosovar nuk i njohu kurrë. Ashtu siç duhet të jetë. Roli i tij në trajtimin e rritjes së pashpjegueshme të vullnetarëve kosovarë në fazat e hershme të luftës siriane i bëri atij lavdërime nga bashkëmoshatarët e tij në Perëndim. Një mision special që ndihmoi në kthimin e fëmijëve kosovarë të rrëmbyer nga disa baballarë fondamentalistë që i çuan në Kalifatin Islamik jetëshkurtër në Levant, e bëri atë paksa hero. Kjo sasi e madhe e luftëtarëve të huaj nga Kosova u zbut dhe u trajtua shpejt dhe Kosova u kursye nga çdo sulm terrorist falë punës së Bashkimit dhe ekipit të tij në AKI. Ai më vonë u bë këshilltar për sigurinë kombëtare i Presidentit të Kosovës dhe në vitet e fundit iu bashkua përpjekjeve lokale për të ndihmuar ish-presidentin Thaçi, pas aktakuzës së tij nga Gjykata Speciale, e themeluar fillimisht për të hetuar akuzat e rënda për marrje organesh gjatë luftës së Kosovës.

Për Fadilin:

Jeta nuk ishte e lehtë për Fadil Fazliun. Ekonomisti 65-vjeçar ka një jetë në dukje të zakonshme, i shkolluar si ekonomist dhe ka punuar muajt e fundit para pensionit në Korporatën Energjetike të Kosovës. Por, me dekada të tëra para përfundimit të luftës, Fadili ishte gjithashtu pjesëtar i lëvizjeve ilegale për çlirimin e Kosovës nga okupimi serb.

Vëllai i Fadilit, Fahri Fazliu, ishte vetëm një student i ri kur mori pjesë në demonstratat e vitit 1981 për të kërkuar statusin e një republike të krahinës së atëhershme autonome të Kosovës. Këto demonstrata u shtypën me dhunë, por Fahriu vazhdoi veprimtarinë e tij në qelizat e para ilegale, duke punuar në hije kundër regjimit komunist. Në vitin 1989 ai u qëllua për vdekje në lagjen e Kodrës së Diellit në Prishtinë, së bashku me mikun e tij Afrim Zhitia, nga policia sekrete serbe, e cila po qëllonte njerëzit që ata i konsideronin si kërcënim ekzistencial për rolin e Beogradit, teksa Millosheviqi po hynte në skenën politike të ish-Jugosllavisë.

Vëllai tjetër i Fadilit, Bahriu, ishte poet dhe publicist, por jo më pak luftëtar i epur për Kosovën. Ai ishte botues i gazetës ilegale Çlirimi, dhe në fillimet e tij iu bashkua radhëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, duke vazhduar rrugën e vëllait të tij të ndjerë. Më 7 maj 1998, ai përfshihet në një përleshje me Ushtrinë Jugosllave në zonën e quajtur Bjeshka e Bogiqes, në kufirin ndërmjet Shqipërisë, Jugosllavisë dhe Kosovës (atëherë Serbi, Jugosllavi), duke u vrarë përfundimisht.

Ka shumë qytete që mbajnë emrat e vëllezërve Fazliu. Bahriu gjithashtu i ishte bashkuar UÇK-së, por ai jetoi për të dëshmuar çlirimin e Kosovës dhe themelimin e një republike sovrane, demokratike.

Për Isniun:

Isni Kilaj vjen nga Malisheva, një nga qytetet më të varfra në Kosovë. Në vitin 1990 ai ishte themeluesi i degës së LDK-së në qytet, parti që propagandonte një mosbindje qytetare ndaj regjimit të Millosheviqit. Në vitin 1992 u pushua nga puna si kontabilist në një kolektiv bujqësor, u arrestua dhe u bë një nga mijëra të burgosurit politikë shqiptarë në Serbi. Pas lirimit të tij, Kilaj nuk e ndaloi aktivizmin e tij, megjithëse filloi të besonte se rezistenca paqësore nuk do ta ndalonte qëllimin gjenocidal të Millosheviqit.

Ai iu bashkua ushtrisë guerile, por pas luftës u kthye në politikë, duke shërbyer si kryetar i Komunës së Malishevës për 10 vjet. Atij iu dhanë çelësat e qytetit të Little Rock, Arkansas (vendlindja e Bill Clinton) për meritat e tij në rindërtimin e qytetit të tij të pasluftës dhe mbikëqyrjen e investimeve masive në shkolla dhe infrastrukturë publike. Më vonë iu bashkua qeverisë si zëvendësministër i financave dhe zëvendësministër i bujqësisë.

Këta katër persona u paditën javën e kaluar nga Gjykata Speciale për veprat që kanë të bëjnë me “parandalimin e administrimit të drejtësisë”. Gjykata ndërkombëtare, e cila ende nuk ka paditur asnjë ushtar apo oficer serb, po i akuzon ata për ndikim mbi dëshmitarët në procesin kundër Thaçit dhe bashkë. Ata mund të kenë folur me dëshmitarë ose jo, por ne e dimë se Gjykata Speciale ka deklaruar zyrtarisht se të gjitha përpjekjet për t’iu kundërvënë gjykatës, apo edhe për të thirrur në perëndim të saj – konsiderohen si përpjekje të rrezikshme për të “parandaluar dhënien e drejtësisë”. Kështu deklaruan.

Por 80 për qind e kosovarëve besojnë se kjo gjykatë tani është kundër UÇK-së dhe historisë së Kosovës. Gjykata që u krijua për t’i çuar fund pretendimeve për marrjen e organeve, të shtyra fillimisht nga deputeti rus Kosachev në Këshillin e Evropës, pasi kishte gjetur zero prova për këto pretendime të turpshme, kishte një prokuror (një farë Jack Smith) i cili filloi një gjyq problematik. për “përgjegjësi komanduese”.

Pas gjysmë dekade seancash gjyqësore të pafundme, këto gjyqe nuk kanë mbaruar – dhe tani prokurorët ndërkombëtarë me pagesë të lartë po zgjasin pagat e tyre duke shpenzuar miliona për të gjuajtur diçka, çdo gjë, kundër të gjithë atyre që i përkasin lëvizjes shumë të gjerë, popullore, të vjetër çlirimtare. . Ata refuzojnë të përdorin në çfarëdo forme apo forme flamurin e Kosovës, ndonëse gjykata nominalisht i përket Kosovës (është financuar duke i afruar së shpejti një miliard euro nga Bashkimi Evropian.) Ata e konsiderojnë të gjithë UÇK-në kriminele. Ata e deklaruan këtë në mënyrë të paqartë.

Pra, ja ku jemi.

Gjykata Speciale filloi me akuzat e marrjes së organeve (më vonë e përsëritur nga rusët kundër mbrojtësve ukrainas), vazhdoi me akuza të dobëta të “përgjegjësisë komanduese” kundër drejtuesve të një guerile që nuk kishte as komandë të plotë dhe as përgjegjësi të plotë në një luftë të egër midis njësive kryesisht rurale dhe të rreme dhe makineria e organizuar gjenocidale e Millosheviçit – dhe tani po gjuan këdo që mendon se “parandalon dhënien e drejtësisë”. Edhe ato që kanë kontribuar më së shumti në krijimin e një republike të bazuar në paqe, demokraci dhe drejtësi.

(Ky artikull është publikuar për herë të parë në gjuhën angleze)