Argumenti i parë lidhet me analizën kosto-përfitim. Një trajtim me vaksinë kushton disa dhjetëra euro. Trajtimi i një rasti të rëndë të Covidit-19 kushton disa dhjetëra mijëra euro. Efekti paradoksal i mospranimit të detyrimit të vaksinimit, në një sistem të bazuar në një shërbim shëndetësor universal dhe në thelb falas për pacientët, është se shumica e tatimpaguesve besnikë po subvencionojnë papërgjegjshmërinë e individëve oportunistëve anti-vaksinë, të cilët kështu nxiten të mos vaksinohen duke menduar dhe bazuar në faktin se gjithsesi dikush tjetër do të paguajë për trajtimin e tyre. Është një efekt i papranueshëm i rrezikut moral që duhet të korrigjohet, në mënyrë që të mos minojë parimin themelor të solidaritetit në sistemin shëndetësor.
Ata që nuk vaksinohen, edhe nëse nuk sëmuren menjëherë, shkaktojnë tashmë kosto të mëdha shtesë shëndetësore, në formën e reparteve speciale për pacientët me Covid-19 dhe vendeve shtesë të kujdesit intensiv. No-Vax-ët, në fakt, u imponojnë një shtesë të padrejtë prej dhjetëra miliarda taksapaguesve, të cilët po paguajnë tashmë për një shërbim parandalimi përmes vaksinimit falas dhe lehtësisht të arritshëm.
Argumenti i dytë lidhet me eksternalitetet negative të shkaktuara nga “No-Vax”. Probabiliteti më i madh i infektimit, veçanërisht në kontekste kolektive, i shtyn autoritetet të vendosin kufizime për lëvizjen e lirë, të kërkojnë leje dhe të organizojnë kontrolle të kushtueshme, të kufizojnë aksesin në institucionet publike, infrastrukturat dhe transportin, duke penalizuar tej mase “efikasitetin e përgjithshëm ekonomik në mos – dhe ky është rasti i shërbimeve turistike, industrisë kulturore dhe argëtuese, shërbimeve sportive dhe personale – duke zhvendosur plotësisht qëndrueshmërinë financiare të sektorëve të tërë.
Për më tepër, për çdo infektim shtesë, kostot e pagesave sociale për karantinat e detyrueshme bien ose mbi taksapaguesit, ose mbi bizneset apo të vetëpunësuarit, duke penalizuar produktivitetin dhe vlerën e shtuar në çdo rast. Eksternalitetet negative nuk janë vetëm ekonomike, por edhe shëndetësore, edukative, sociale: mbingarkesa e strukturave shëndetësore kufizon shërbimet e disponueshme për patologji të tjera, duke zvogëluar veprimet e parandalimit dhe diagnostikimit të hershëm, me dëme të mëdha në të ardhmen për miliona pacientë ; funksionimi i çrregullt i strukturave shkollore dhe joefektiviteti relativ i mësimit në distancë kanë nxjerrë në pah vonesa të konsiderueshme arsimore tek të rinjtë, duke shkelur të drejtën kushtetuese për arsim.
Argumenti i tretë ka të bëjë me pritshmëritë ekonomike që ndikojnë në zgjedhjet e investimeve dhe konsumit. Zgjerimi i detyrimit të vaksinimit do të zvogëlonte shumë nivelin e pasigurisë në lidhje me kohën dhe modalitetet e kthimit gradual në normalitet, dhe do të eliminonte shumë nga faktorët e pasigurisë organizative, tipike në konteksteve e emergjencave: legjislacion i improvizuar dhe i pasaktë, shkarkim reciprok i përgjegjësiveë të burokracisë publike dhe private, fragmentimi i interpretimeve dhe dispozitave, me ballkanizimin relativ të tregut kombëtar të mallrave dhe shërbimeve.
Rifillimi i investimeve private dhe konsumit të mallrave të qëndrueshme është një kusht thelbësor për rikuperimin e vlerës së shtuar, të humbur me pandeminë dhe kthimin në një trajektore të qëndrueshmërisë së borxhit publik kombëtar.
Po, sepse një politike monetare hiper-akomoduese dhe pezullimi i kufizimeve të buxhetit të shtetit nuk mund të zgjasin pafundësisht, siç ka të ngjarë të ndodhë me këtë virus. Detyrimi për të vaksinuar është pra një mënyrë pragmatike për të mësuar të jetosh me Sars-Cov-2, por edhe me parimin e mungesës së burimeve. /Burimi: Il Foglio/Në shqip nga: Bota.al/
